Một vài nội dung liên quan
Giới thiệu
Mạng máy tính là một hệ thống gồm từ hai thiết bị trở lên (có thể là máy tính, điện thoại, máy in, máy quét...) được kết nối với nhau qua dây dẫn hoặc sóng không dây, cho phép các thiết bị này trao đổi thông tin, chia sẻ dữ liệu và dùng chung tài nguyên như máy in, ổ cứng mà không cần phải chuyển dữ liệu thủ công qua USB, thẻ nhớ hay đĩa CD.
Có thể hiểu một cách đơn giản hơn qua ví dụ:
Nếu trong lớp học có nhiều máy tính, mỗi máy lưu tài liệu riêng, muốn chia sẻ phải copy qua USB rất mất thời gian. Nhưng nếu các máy được kết nối thành mạng, bạn chỉ cần gửi tài liệu qua mạng là mọi người nhận được ngay, nhanh chóng và tiện lợi.
Có hai phương thức kết nối mạng phổ biến hiện nay, đó là mạng có dây và mạng không dây.
Mạng có dây (Wired Network): Các thiết bị được kết nối thông qua cáp vật lý như cáp đồng xoắn đôi (Ethernet) hoặc cáp quang. Mạng có dây thường mang lại tốc độ truyền tải cao, kết nối ổn định và bảo mật tốt, tuy nhiên có nhược điểm là tính linh động thấp và chi phí lắp đặt cao hơn do cần hệ thống dây dẫn.
Mạng không dây (Wireless Network): Các thiết bị giao tiếp với nhau bằng sóng vô tuyến, điển hình như Wi-Fi, Bluetooth. Mạng không dây mang đến sự linh hoạt, dễ triển khai, thích hợp cho môi trường cần di chuyển nhiều, nhưng thường có tốc độ thấp hơn và dễ bị ảnh hưởng bởi nhiễu sóng, đòi hỏi thiết lập bảo mật chặt chẽ hơn.
Tùy theo nhu cầu sử dụng thực tế về tốc độ, độ ổn định và tính linh hoạt, người dùng có thể lựa chọn mạng có dây, mạng không dây hoặc kết hợp cả hai để tối ưu hiệu quả kết nối.
Dựa theo cấu trúc liên kết, mạng máy tính chủ yếu gồm có 4 loại:
So sánh 4 mạng thường gặp
| Tiêu chí | PAN | LAN | MAN | WAN |
|---|---|---|---|---|
| Phạm vi | vài mét | vài trăm mét | vài chục km | toàn cầu |
| Tốc độ truyền tải | Cao | Rất cao | Cao | Trung bình |
| Ví dụ ứng dụng | Bluetooth | Văn phòng | Thành phố | Internet |
| Chi phí xây dựng | Rẻ | Trung bình | Cao | Rất cao |
1. PAN (Personal Area Network - Mạng cá nhân)
Mục đích: Kết nối các thiết bị điện tử cá nhân như điện thoại, máy tính bảng, laptop, tai nghe không dây,...
Công nghệ: Sử dụng Bluetooth hoặc kết nối USB.
Đặc điểm: Phạm vi rất nhỏ (vài mét quanh người dùng), chi phí thấp, đơn giản.
2. LAN (Local Area Network - Mạng cục bộ)
Mục đích: Kết nối các thiết bị trong cùng phạm vi nhỏ như văn phòng, trường học, nhà ở.
Công nghệ: Ethernet có dây hoặc Wi-Fi không dây.
Đặc điểm: Tốc độ cao, chi phí hợp lý, dễ quản lý và bảo trì.
3. MAN (Metropolitan Area Network - Mạng đô thị)
Mục đích: Kết nối nhiều mạng LAN trong cùng một thành phố hoặc khu vực rộng lớn.
Công nghệ: Cáp quang, đường truyền tốc độ cao.
Đặc điểm: Phạm vi vài chục km, quản lý bởi tổ chức hoặc chính phủ.
4. WAN (Wide Area Network - Mạng diện rộng)
Mục đích: Kết nối các mạng LAN, MAN trên toàn cầu (ví dụ: Internet).
Công nghệ: Đường truyền vệ tinh, cáp quang xuyên lục địa, MPLS.
Đặc điểm: Phạm vi rất lớn, tốc độ phụ thuộc hạ tầng, chi phí cao.
Mô hình mạng
Trong thiết kế mạng máy tính, nguyên tắc cơ bản trong thiết kế mạng máy tính là kiến trúc mạng phân tầng. Cách tiếp cận này chia nhỏ các hoạt động phức tạp của việc truyền thông mạng thành các thành phần lớp nhỏ hơn, dễ quản lý hơn, mỗi lớp đảm bảo nhận một tập hợp chức năng cụ thể.
Truyền thông dữ liệu - tức quá trình (hành động) gửi và nhận dữ liệu giữa các thiết bị cũng tuân theo quy tắc này. Để tổ chức việc truyền dữ liệu một cách hiệu quả, người ta xây dựng các mô hình phân tầng như mô hình TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). Những mô hình này đóng vai trò như các khuôn khổ giúp tổ chức, hiểu và quản lý cách dữ liệu di chuyển trong mạng, với mỗi mô hình có cách tiếp cận, tổ chức lớp và ứng dụng thực tế khác nhau.